Już nie soda i nie boraks. Do przypalonego garnka mam nowego faworyta

Czy zdarzyło Ci się odebrać telefon i zapomnieć o gotującej się zupie, by wrócić do kuchni i zobaczyć czarną skorupę na dnie garnka? Nie musisz go wyrzucać ani szorować godzinami. Dzięki kamieniowi winnemu – naturalnemu związkowi stosowanemu w cukiernictwie – usuniesz nawet uporczywe przypalenia. To sposób skuteczny, a także delikatny dla naczyń i rąk.

Czym jest kamień winny i jak działa?

Kamień winny, znany też jako wodorowinian potasu (KHC₄H₄O₆), kwaśny winian potasu albo tartarus to naturalny produkt uboczny fermentacji winogron podczas produkcji wina. Zbierany jako osad w beczkach, następnie oczyszczany i mielony – trafia do sprzedaży jako biały, drobny proszek.Jest świetną alternatywą dla sody oczyszczonej i boraksu w domowych porządkach.

Dlaczego kamień winny usuwa przypalenia?

Wodorowinian potasu to sól słabego kwasu winowego. Ma właściwości lekko kwasowe (pH około 3,5), dzięki czemu:

• zmiękcza zaschnięte resztki jedzenia, tłuszcze i białka,
• reaguje z zasadowymi osadami, tworząc rozpuszczalne związki,
• nie rysuje powierzchni, w przeciwieństwie do agresywnych środków ściernych.

Jest bezpieczny dla naczyń ze stali nierdzewnej, emalii, a nawet dla delikatnego aluminium (choć tam należy używać go z umiarem i nie pozostawiać zbyt długo).

Jak czyścić przypalony garnek kamieniem winnym?

1. Przygotuj pastę: wymieszaj 2–3 łyżki kamienia winnego z kilkoma łyżkami wody, aby uzyskać gęstą papkę.
2. Nałóż na przypalenia: rozprowadź pastę równomiernie na dnie i ściankach przypalonego garnka.
3. Pozostaw na noc: reakcje chemiczne potrzebują czasu – po kilku godzinach przypalenia zmiękną.
4. Zetrzyj gąbką lub drewnianą łopatką: w większości przypadków zabrudzenie zejdzie bez szorowania.
5. Spłucz i umyj jak zwykle.

Dla wyjątkowo uporczywych przypaleń możesz dodać odrobinę soku z cytryny lub octu, by wzmocnić działanie kwaśne, lub delikatnie podgrzać naczynie (ale nie doprowadzaj do wrzenia).

Choć w kuchni znany jest głównie z zastosowań w wypiekach (np. do stabilizacji piany z białek), jego właściwości chemiczne czynią z niego skuteczny i łagodny środek czyszczący.

Na co uważać, stosując kamień winny?

• Nie używaj na powierzchniach teflonowych – nie z powodu szkodliwości kamienia winnego, ale dlatego, że przypalone patelnie teflonowe najczęściej i tak nie nadają się do dalszego użytku.
• W przypadku aluminium unikaj zostawiania pasty na więcej niż kilka godzin – kwas może powodować lekkie matowienie.
• Nie łącz z silnymi zasadami (np. z sodą oczyszczoną), bo działanie może się znosić.

Czy warto?

Zdecydowanie tak. Kamień winny to skuteczny, bezpieczny, biodegradowalny środek czyszczący, który nie podrażnia skóry ani dróg oddechowych, nie niszczy naczyń i jest w pełni naturalny. Można go znaleźć w sklepach z artykułami do pieczenia, aptekach, a także w ekologicznych drogeriach.

To świetna alternatywa dla amoniaku, agresywnej chemii kuchennej czy mechanicznego skrobania, które może uszkodzić garnki.